Dziedziczenie emerytury po zmarłym małżonku – komu przysługuje?
Prawo do renty rodzinnej przysługuje zarówno wdowie, jak i wdowcowi. Trzeba jednak spełniać określone warunki, żeby Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał rentę rodzinną po zmarłym. O to świadczenie mogą również wystąpić dzieci zmarłego rodzica.
Do renty po zmarłym ma prawo zarówno wdowa, jak i wdowiec. Jednym z podstawowych warunków, jakie pod uwagę bierze ZUS, jest wiek. O rentę może wystąpić wdowa, jeśli w chwili śmierci małżonka miała ukończone 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo w sytuacji, gdy wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym. W tym przypadku dziecko nie może mieć więcej niż 16 lat, a jeżeli się uczy – 18 lat, lub musi być całkowicie niezdolne do pracy.
– Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wtedy, gdy wdowa spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w czasie nie dłuższym niż pięć lat od śmierci męża albo od zaprzestania wychowywania dzieci – wyjaśnia Wojciech Ściwiarski, rzecznik prasowy ZUS w województwie mazowieckim. – O rentę rodzinną mogą wystąpić także inne uprawnione osoby. Wtedy wypłata jest dzielona na równe części – dodaje.
Wysokość renty zależy od liczby uprawnionych do niej osób. Jeżeli rentę rodzinną może pobierać jedna osoba, to wysokość renty wynosi 85 proc. świadczenia zmarłego.
Na jaki czas przyznawane jest świadczenie?
– Renta jest przyznawana wdowie dożywotnio. Jednak gdy skończy ona 60 lat, czyli osiągnie wiek emerytalny, może zwrócić się do ZUS o naliczenie własnej emerytury, jeżeli kiedykolwiek pracowała – informuje rzecznik. I podkreśla: – Nie ma niestety możliwości, żeby ZUS wypłacał dwa świadczenia, gdyż w przypadku zbiegu prawa do własnej emerytury i renty po zmarłym mężu można wybrać tylko jedno z nich.
Jeżeli okazałoby się, że kwota emerytury wdowy jest niższa od renty rodzinnej, ZUS będzie kontynuował – na życzenie wdowy – wypłatę renty rodzinnej.
– Wdowa lub wdowiec ma prawo do renty rodzinnej, jeśli w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy (niezdolność stwierdzona przez lekarza czy komisję lekarską ZUS) albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej – podsumowuje rzecznik ZUS.
O rentę może także starać się wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wyżej wymienionych. Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia powyższych warunków miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Wtedy do wniosku o rentę rodzinną należy dołączyć oświadczenie zawierające wyrok lub ugodę sądową.
Wdowa, która nie spełnia żadnego z wyżej wymienionych warunków i jednocześnie nie posiada żadnego źródła utrzymania, ma prawo do okresowej renty przez rok od śmierci męża. Jeśli w tym czasie będzie uczestniczyć w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do podjęcia pracy zarobkowej, okres wypłacania renty może zostać wydłużony, ale nie więcej niż do dwóch lat od chwili śmierci męża.
W niektórych przypadkach renta rodzinna po mężu może zostać zmniejszona lub zawieszona. Jeżeli przychód wdowy przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie zostanie pomniejszone o kwotę przewyższenia. Jeżeli zaś przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wtedy renta rodzinna ulegnie zawieszeniu.
Z renty można zrezygnować. Wystarczy złożyć wniosek do ZUS o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych. Wtedy renta będzie wypłacana – po jej przeliczeniu – pozostałym osobom uprawnionym w równych częściach. Jeśli ktoś został wyłączony na swój wniosek z kręgu uprawnionych, może znowu ubiegać się o rentę rodzinną. Musi jednak ponownie złożyć wniosek, a ZUS sprawdzi, czy spełnia warunki do uzyskania renty. oprac. ART
Wysokość renty ZALEŻY od liczby uprawnionych osób
Renta rodzinna nie odpowiada wysokości świadczenia emerytalnego lub rentowego pobieranego przez zmarłego małżonka za jego życia.
Obecnie świadczenie to wynosi:
- 85 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej jest uprawniona jedna osoba,
- 90 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej są uprawnione dwie osoby,
- 95 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej są uprawnione trzy osoby lub więcej.
